Bilal, peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’in yanına Berniy cinsi bir miktar hurma ile geldi. Peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem: “Bunu nereden getirdin?” diye sordu.

Bilal dedi ki: Bizim değersiz hurmalarımız vardı. Peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’e iyi hurmadan yedirmek için değersiz iki ölçek hurmayı bir, ölçek (Berniy) karşılığında sattım.

Bunun üzerine peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem şöyle dedi: “Ah, ah! Faizin ta kendisidir bu! Faizin ta kendisidir bu! Böyle yapma! Ancak iyi hurma almak istediğin zaman şöyle yap. Önce elindeki hurmanı bir alışveriş ile sat. Sonra (eline geçen para ile) öbür iyi hurmayı satın al.

Buhari 2312

1- Berniy iyi kalitede olan bir hurma çeşididir.

2- Bilal, peygamber efendimize elindeki kötü hurmayı değil de iyi hurma yedirmek istemiştir.

3- Bilal, bilmeden faize bulaşmıştır. Ve peygamber efendimiz ona güzelce öğüt vermiştir.

4- Bu tür peşin alışverişli işlemlere Fazlalık faizi/Ribelfadl denir. Aynı cinsten olan iki ürünün birbirleriyle fazlalık karşılığında takas edilmesidir. İki kilo a cinsi buğday verip bir kilo b cinsi buğday almak gibi.

5- Peygamber efendimiz üzüntüsünü dile getiriyor.

6- Peygamber efendimiz faize bulaşmamanın yolunu gösteriyor. Buna göre elinde değersiz bir ürün olup da aynı cinsten iyi ürüne ihtiyaç olan bir kişi şöyle yapmalıdır: Elindeki buğdayı, arpayı, fıstığı, fındığı, mısırı, nohutu satacak. Sonra bu para ile almak istediği ürünü satın alacak.

7- Şayet Bilal iki ölçek değersiz hurmayı satıp eline geçen para ile bir ölçek iyi hurma almış olsaydı bu işlem helal olacaktı.

8- Dikkat ederseniz her iki işlemin sonunda eline geçen aynı şeydir. Takas yoluyla da satma yoluyla da eline geçen aynı şeydir. Fakat birisi helal diğeri ise haramdır.

9- Faizde sonucun aynı olması değil, işlemin nasıl yapıldığı önemlidir.

10. Örneğin katılım bankasından ev kredisi almak ile normal bir bankadan kredi çekmek sonuç olarak aynı şeyleri doğurur. İkisinin de ödeme miktarları, ödeme şekli ve para üzerinden elde ettikleri oran aynıdır. Ama birisi helal diğeri haramdır. Sonuç aynı olsa da bu sonuca nasıl ulaştıkları önemlidir.