Harflere Takılıp Kalanlar:

Diğer bir grup ise Fâtiha’nın harflerini doğru okumakta vesveseye mağlup olmuşlardır. Öbür zikirlerde de durumları aynıdır. Hep ‘şeddeler’de ve ‘dâd’ ve ‘zâ’ harfleri arasındaki farkta ihtiyatlı davranırlar ve başka bir şey onları ilgilendirmez.
Fâtiha’nın ne sırları ne de mânâları konusunda tefekkür ederler. Bilmezler ki, insanlar, Kur’an tilavetinde, konuşma dilinde alışageldikleri şekil dışında, harfleri kaynaklarından çıkarmakla yükümlü değildirler. Onlarınki ise büyük bir aldanmadır.

Sultanın huzuruna mektup götüren kişiye benzerler: Sultan ona gerektiği şekilde mektubu okumasını emreder.
O ise harflerin mahreçlerinde hassas davranarak okumaya başlar ve tekrar tekrar okur. Düzgün okuyacağım derken mektubun amacından ve meclis saygısını gözetmekten uzaklaşır. Halbuki mektubun içeriği üzerine bir siyaset kurulacaktır. Bu durumda o kişinin aklını kaybettiğine hükmedilir ve akıl hastanesine gönderilir.

Kur’an’ı Kerim’in tilavetinde Aldananlar:

Başka bir grup da, Kur’an okuma konusunda aldanırlar. Kuran’ı bağıra bağıra okurlar. Belki de bir günde ve bir gecede onu baştan sona okurlar. Dilleri onunla meşgul olur, ama kalpleri kuruntu vadileri ile dünyâyı düşünme arasında gider gelir. Öğütlerinden kendilerine bir ders çıkarmazlar. Emir ve yasakların üzerinde durmak, ibret alınacak yerlerinden ibret almazlar. Nazım yönünden değil de mânâ yönünden lezzet almak için, âyetlerin manaları üzerine düşünmezler.

Bir kişi Kuran’ı gündüz ve gece olmak üzere isterse yüz defa okusun, eğer onun emir ve yasaklarını terkederse cezayı haketmiş olur. Belki de onun güzel bir sesi vardır; okur ve bundan zevk alır, aldığı zevkten dolayı gurura kapılır. Zanneder ki bu, Allah’a münâcattan ve O’nun kelâmını dinlemekten kaynaklanan lezzettir. Oysa nerede? Çünkü onun aldığı lezzet, sesindendir. Eğer Allah’ın kelâmının lezzetine varsaydı, sesine ve sesinin güzelliğine bakmaz, bunu aklına getirmezdi bile. Allah’ın kelâmının lezzeti sadece anlam yönündendir; bunlarınki ise büyük bir aldanıştır.

İmam Gazali; Aldananlar Rİsalesi

Tefsir Dersleri ve Kurandan Hikmetler

Murat Padak