3: Mevzu hadis külliyatında bulunan her hadis mevzu değildir. sahih kaynaklarda da buna bakılması icap eder.

4: Alalacele bir hadis hakkında mevzu demek yanlıştır. Zira Resulullah’a nispetinde mevzuluk olabilirken, bir sahabeye nispetinde sıhhat olabilir.

5: Mevzu hadisler içerisinde dinde herhangi bir aslı olmayan ve türkçe karşılığı uydurma olan sözler de olabilir ki; Mevzu hadis denilince akla ilk gelen budur.

6. Bir hadis bir eserde mevzu başka bir eserde sahih, hasen olabilir. Mevzu olmasının nedeni senet olmaması veya yalancı biri tarafından rivayet edilmiş olması gibi sebepleri olabilir. Sahih olmasının nedeni ise senedi olması ve güvenilir ravi tarafından rivayet edilmiş olmasıdır.

7. Hadis ilminde yalancının söylediği doğru sözler/hadisler de mevzu sayılmıştır. Ama bazı sözleri mevzu olmayabilir. Bunun için diğer eserleri de gözden geçirmek lazım.

8. Sahih bir hadisi senetsiz zikretmek (muallak hadis) onu mevzu gibi gösterir. Bazı alimlere göre senetsiz zikredildiği yeri ve kişiyi kaynak göstermek mevzu olma sebebidir.

9. Bir hadise mevzu demeden önce iyice araştırmak lazım. Hangi açıdan mevzu olduğunu belirlemek lazım. Peygambere nispet edilmesi açısından mı mevzu yoksa raviden kaynaklanan gerekçelerden dolayı mı mevzu bunu tespit etmek lazım.

10. Mevzu denilince halk arasındaki en meşhur mevzu peygamber efendimizin söylemediği sözler anlaşılır.

Murat Padak