İslam dini sorumluluk yükleyen bir dindir. İslam, felsefesi yapılan bir din değildir. İslam, sırf bir düşünceden, bir ideolojiden ve bir metodolojiden ibaret bir din değildir. İslam, mensuplarına yani Müslümana sorumluluk yükleyen bir dindir. Bu sorumluluklar onun dünya ve ahiret saadetini garanti eden düşünce ve davranışlardan ibarettir. İslam’ın, mensuplarına yüklediği sorumluluklar her alandadır. Bunları özetle şöyle sıralamak mümkündür:

1- Düşünce alanında: İslam, Müslüman olduğunu ikrar edenlere yeni bir düşünce modeli, yeni bir inanç, yeni bir itikat ve yeni bir bakış açısı emreder. İslam, bir Müslümanın düşüncesine hâkim olmayı; onun bedenine ve davranışlarına hâkim olmaktan önceler. Bundan dolayı olsa gerek, İslam’ın özellikle ilk on üç yılı insanların düşünce dünyasını değiştirmeye ayrıldı. Bir Müslüman, İslam’ın kabul etmediği hiçbir düşünceyi benimseyemez. İslam’ın, düşünmesine izin verdiği kadarıyla düşünür. Gayrimeşru şeyleri düşünemez. Haram işlemeyi düşünemez. Allah’ın dışında bir ilahın varlığını düşünemez. Allah’ın, hakkında bilgi verdiği şeyleri; düşüncesine yatsın yatmasın, aklına uysun uymasın kabul etmelidir. Bir Müslümanın düşünce dünyası, İslam’ın, sınırlarını çizdiği alan kadardır. İşte düşüncede sorumluluk sahibi olmak demek budur.

2- Davranış alanında: Kişi, ben Müslüman oldum demekle davranışlarını da İslam’a teslim etmiş olur. Eli, dili, gözü, kulağı, ayağı, bacağı, konuşması, yürümesi ve sair tüm davranışları İslam’ın kontrolüne girmelidir. Artık gıybet edemez, yalan söyleyemez, ahde vefasızlık edemez, sözüyle kimseyi incitemez, gayrimeşru yerlere adım atamaz, harama bakamaz, harama göz dikemez… Tüm bedeni İslam’a teslim olmuştur. O artık, elinden ve dilinden diğer Müslümanların emin olduğu kimsedir.

3- Aile hayatında: Müslümanın aile hayatı da İslam’ın kontrolüne girmiştir. Eşi onun kölesi değil, bedeninin öbür yanıdır. Kendisi tektir, eşiyle tamdır. Eşi ona emanettir. Çocuklar, Allah’ın ona ikramıdır. Ailesinde İslam’a uygun hareket eder. Ailesine kötü davranamaz ve onların nafakasını güzel ve temiz yoldan temin eder. Eşiyle olan sırları kimseyle paylaşamaz, eşini korur ve kıskanır. Kem gözlerden, hain bakışlardan onu korur. İslam’ın kokusu onun evinden gelir. Ailesi, İslam’ın istediği gibi bir aile olur. Çocuklarını İslam’a uygun bir şekilde yetiştirir. Onların isimlerini koymaktan, bir mesleğe hazırlama aşamasına kadarki her alanda İslamî terbiye verir. Zira Müslüman, ailesi konusunda da sorumluluk sahibidir.

4- Ekonomi alanında: Müslümanın ekonomi hayatı da kontrol altına alınmıştır. Müslüman; parası, malı ve mülkü konusunda da sorumluluk sahibidir. Malını istediği yerden temin edemez. İstediği yere harcayamaz. Komşusu açken tok yatamaz. Faiz, kumar, rüşvet gibi kazanç yollarından uzak durur. Sorumluluk sahibi olduğu için malını muhtaçlardan esirgeyemez. Cimrilik edemez, vurdumduymaz olamaz. Ne israf edebilir ne de cimri olabilir. Her alanda olduğu gibi bu alanda da sorumluluk sahibidir.

5- Eğitim alanında: Müslüman; ilim, eğitim, kişisel gelişim, teknik, fen, İslami ve insani bilimlerin tamamında sorumluluk sahibidir. İlmini gizleyemez. İlmini kötü alanlarda kullanamaz. İlmin ona kazandırdığı gücü ve nüfuzu kötü alanlarda kullanamaz. İnsanlığa zarar verecek ilim ve bilimden uzak durur.

6- Askeri alanda: Bir Müslüman öncelikle Allah’ın askeridir. Komutanından önce Allah’tan emir alır. Askeri kanunlardan önce Allah’ın kanunlarından emir alır. Mazlumları öldüremez. Suçsuzlara zarar veremez. Allah’ın öldürülmesini yasak kıldığı canı haksız yere öldüremez. Savaş suçu işleyemez. Müslüman, elinde kalem varken de sorumluluk sahibidir, silah varken de sorumluluk sahibidir.

7- Siyaset alanında: İslam sadece sokak aralarında yaşanan bir din değildir. Devlet yönetiminde de sözü olan bir dindir. İslam, kanun yapmada, kanun teklifi vermede Müslümana sorumluluk yükler. Halkın durumuna göre kanunlar çıkarmasını ister. Yönetimde rüşvet, adam kayırma, yöneticilere yakın isimlere iltimas tanıma gibi gayrimeşru şeylere izin vermez. Siyaset yapan yani insanları yönetmeye talip olan kişi sorumluluk sahibidir. Siyaset yapan Müslüman devletin gelirini şahsi işlerinde kullanamaz. Devletin gücünden yararlanarak kimseye baskı yapamaz.

Kısacası: Bir Müslüman dünyada hangi pozisyonda, hangi maddi durumda, hangi alanda ve hangi konumda olursa olsun sorumluluk sahibidir.

Rabbim bizleri her alanda sorumluluğun bilincinde olan kullarından eylesin!

Murat Padak